FantasticSearch

    1) լիազոր մարմին՝ Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմինը.

    2) սննդային արտադրանք (այսուհետ` սննդամթերք)` կենդանական, բուսական, մանրէաբանական, հանքային, արհեստական կամ կենսատեխնոլոգիական ծագման մթերք` բնական, մշակված կամ վերամշակված տեսքով, նախատեսված մարդու կողմից սննդի մեջ օգտագործման համար, ներառյալ` հատուկ նշանակության սննդամթերքը, շշալցված խմելու ջուրը, շշալցված խմելու հանքային ջուրը, ալկոհոլային արտադրանքը (ներառյալ` գարեջուրը և գարեջրի հիմքով ըմպելիքները), ոչ ալկոհոլային ըմպելիքները, կենսաբանական ակտիվ հավելումները, ծամոնը, միկրոօրգանիզմների ելակետային կուլտուրաները և մակարդը, խմորիչները, սննդային հավելումները և համաբուրավետիչները, ինչպես նաև պարենային (սննդային) հումքը.

    3) պարենային (սննդային) հումք` կենդանական, բուսական, մանրէաբանական, հանքային, արհեստական կամ կենսատեխնոլոգիական ծագման հումք և խմելու ջուր, որոնք օգտագործվում են սննդամթերքի արտադրության (պատրաստման) համար.

    4) սննդամթերքի բաղադրիչ (սննդի բաղադրամաս)` մթերք կամ նյութ (ներառյալ` սննդային հավելումները, համաբուրավետիչները), որոնք բաղադրատոմսի պատրաստման կանոններին համապատասխան օգտագործվում են սննդամթերքի արտադրության (պատրաստման) ժամանակ և կազմում են դրա բաղադրիչ մասը.

    5) հատուկ նշանակության սննդամթերք` սննդամթերք, որի համար սահմանված են առանձին նյութերի կամ բոլոր նյութերի և բաղադրիչների պարունակությանը և (կամ) դրանց հարաբերակցությանը ներկայացվող պահանջներ, կամ որի համար փոփոխված է առանձին նյութերի պարունակությունը և (կամ) դրանց հարաբերակցությունը` ի համեմատություն այդպիսի սննդամթերքում դրանց բնական պարունակությանը,

    (կամ) որի բաղադրության մեջ ներառված են սկզբնապես ոչ առկա նյութեր կամ բաղադրիչներ (բացի սննդային հավելումներից և համաբուրավետիչներից),

    (կամ) որի համար արտադրողը հայտարարագրում է դրանց բուժիչ և (կամ) կանխարգելիչ հատկությունների մասին, և որը նախատեսված է մարդկանց առանձին կատեգորիաների կողմից այդ սննդամթերքի օգտագործման համար.

    7) սննդի շղթա (սննդի ոլորտ)` սննդամթերքի և դրա բաղադրիչների արտադրության, մշակման, վերամշակման, բաշխման, պահման, պահպանման, փոխադրման, ներմուծման, արտահանման և իրացման փուլերը` նախնական արտադրությունից մինչև սպառում: Սննդի շղթան ընդգրկում է նաև սննդամթերքի կամ պարենային հումքի հետ շփման մեջ մտնելու համար նախատեսված նյութերը, ինչպես նաև առևտրի և հանրային սննդի ծառայությունների ոլորտը.

    8) նախնական (առաջնային) արտադրություն` պարենային հումքի արտադրություն, բույսերի, մշակաբույսերի և վայրի բույսերի բերքահավաքը, գյուղատնտեսական կենդանիների արտադրանքը` մինչև սպանդը, կիթը, ինչպես նաև որսորդությունը, ձկնորսությունը.

    9) մշակում` պարենային հումքի մաքրում, տեսակավորում կամ դասակարգում, չորացում, պաղեցում, կտրտում, փաթեթավորում, որոնց միջոցով արտադրանքը (հումքը) նախապատրաստվում է սննդամթերքի վերամշակման կամ պատրաստման մեջ օգտագործելու համար.

    11) սննդամթերքի անվտանգություն` սննդամթերքի վիճակ, որը հավաստում է մարդու կյանքի կամ առողջության կամ ապագա սերունդների կյանքի և առողջության վրա վնասակար ներգործության հետ կապված անընդունելի ռիսկի բացակայությունը.

    12) կեղծված սննդամթերք` սննդամթերք`

    ա. որի բաղադրությունը փոփոխվել է առանց մակնշման համապատասխան փոփոխության,

    բ. որի մակնշումը փոփոխվել է առանց բաղադրության համապատասխան փոփոխության,

    գ. որին ավելացվել են այլ նյութեր կամ վերամշակվել է այլ նյութերի ներառմամբ` սննդամթերքի անհամապատասխանությունը սահմանված պահանջներին թաքցնելու նպատակով,

    դ. որի մակնշման մեջ առկա է ոչ ճիշտ նշում սննդամթերքի հատուկ նշանակության մասին,

    ե. որի ներկայացման կամ առաջարկման համար օգտագործվում է մեկ այլ կազմակերպության անվանումը, առևտրային նշանը կամ ֆիրմային անվանումը` առանց այդ կազմակերպությունից պատշաճ կերպով թույլտվություն ձեռք բերելու.

    13) սննդամթերքի անվտանգությանը սպառնացող վտանգ (վտանգ)` սննդի մեջ առկա կենսաբանական, քիմիական կամ ֆիզիկական նյութ և (կամ) սննդամթերքի վիճակ, որը կարող է բացասաբար անդրադառնալ մարդու առողջության վրա.

    14) վտանգի վերլուծության և հսկման կրիտիկական կետերի համակարգ (այսուհետ` ՎՎՀԿԿ համակարգ)` սննդամթերքի անվտանգությունն ապահովող կանխարգելիչ կառավարման համակարգ.

    15) վտանգավոր սննդամթերք` սննդամթերք, որը պիտանի չէ մարդու կողմից սպառման համար և ըստ իր նշանակության պահվելու, պատրաստվելու, օգտագործվելու, մատուցվելու և սպառվելու դեպքում վնասակար է մարդու կյանքի և առողջության համար.

    17) մնացորդային նյութեր` սննդամթերքում քիմիական և (կամ) կենսաբանական ծագման ցանկացած նյութերի և (կամ) տարրերի, ինչպես նաև դրանց նյութափոխանակման և քայքայման (տրոհման) արդյունքում ստացվող նյութերի և (կամ) տարրերի մնացորդային քանակներ, որոնց որոշակի չափերով օգտագործումը թույլատրված է սննդամթերքի արտադրության առանձին փուլերում, մասնավորապես նախնական արտադրության փուլում.

    18) սննդային հավելում` ցանկացած նյութ (կամ նյութերի խառնուրդ), անկախ դրա սննդային արժեքից, որը սովորաբար մարդու կողմից անմիջապես սննդի մեջ չի օգտագործվում և սննդամթերքին է ավելացվում դրա արտադրության, տեղափոխման (փոխադրման) և պահպանման փուլերում` դառնալով սննդամթերքի բաղադրիչ.

    19) կենսաբանական ակտիվ հավելում` բնական կամ բնականին համանման սննդանյութերի կամ ֆիզիոլոգիական ազդեցությամբ օժտված այլ նյութի առանձին կամ համակցված խտացված միավորներ, որոնք նախատեսված են սննդամթերքի հետ միաժամանակ կամ սննդամթերքի բաղադրության մեջ ներառելով օգտագործման համար և շուկայահանվում է ճշգրտված փոքր չափաբաժնով` հաբերի, պատիճների, սրվակների կամ փոքր այլ փաթեթավորումների տեսքով.

    20) սննդային համաբուրավետիչ (համաբուրավետիչ)` մարդու կողմից սննդի մեջ անմիջապես չօգտագործվող համաբուրավետիչ նյութ կամ համաբուրավետիչ պատրաստուկ կամ ջերմային տեխնոլոգիական համաբուրավետիչ կամ ծխահարման համաբուրավետիչ կամ համաբուրավետիչներին նախորդող նյութ կամ դրա խառնուրդը (համաբուրավետիչ մասը), որը նախատեսված է սննդամթերքին բույր և (կամ) համ հաղորդելու համար (բացառությամբ քաղցր, թթու և աղի)` այլ բաղադրիչների ավելացմամբ կամ առանց դրանց ավելացման.

    22) սննդամթերքի հետ անմիջական շփման մեջ գտնվող նյութ` Կառավարության կողմից սահմանված սննդամթերք չհամարվող ցանկացած նյութ, որն օգտագործվում է սննդամթերքի արտադրության, պահման, փոխադրման, իրացման, փաթեթավորման ու մակնշման փուլերում և անմիջական շփման մեջ է սննդամթերքի հետ.

    23) սննդային արժեք` սննդամթերքի էներգետիկ և կենսաբանական արժեքները կազմող բաղադրիչ մասերը` սննդանյութերը (սպիտակուցներ, ճարպեր, ածխաջրեր, վիտամիններ, հանքային նյութեր և այլն) գնահատելու համար ընդունված հասկացություն, որոնք`

    ա. օրգանիզմում քայքայվելով` առաջացնում են էներգիա (սպիտակուցներ, ճարպեր և ածխաջրեր), կազմում են սննդամթերքի էներգետիկ արժեքը և արտահայտվում են կալորիաներով կամ ջոուլներով,

    բ. էներգիա չեն առաջացնում, սակայն մասնակցում և կարգավորում են օրգանիզմի նյութափոխանակությունը (վիտամիններ, հանքային աղեր, այդ թվում` միկրոէլեմենտներ, այլ նյութեր և ջուր), և դրանց պարունակությամբ է որոշվում սննդամթերքի կենսաբանական արժեքը.

    24) տեխնոլոգիական գործընթացներ` սննդամթերք արտադրելու համար անհրաժեշտ գործողություններ, որոնց միջոցով պարենային հումքը ենթարկվում է որոշակի տեխնոլոգիական մշակման կամ վերամշակման.

    25) տեխնոլոգիական սարքավորումներ` տեխնոլոգիական գործընթացներ իրագործելու համար համապատասխան սարքավորումներ, որոնք ապահովում են տվյալ տեխնոլոգիական գործընթացում նախատեսված գործելակարգի (ռեժիմի) իրականացումը.

    26) տեխնոլոգիական հրահանգ` արտադրողի հաստատած փաստաթուղթ, որում ամրագրվում են ըստ բաղադրագրի տվյալ արտադրանքի պատրաստման տեխնոլոգիական գործելակարգը (ռեժիմը), տեխնոլոգիական գործընթացների կատարման կարգը և դրանց իրականացման համար օգտագործվող տեխնոլոգիական սարքավորումները.

    28) ճառագայթահարմամբ մշակված սննդամթերք` իոնացնող ճառագայթով մշակված սննդամթերք.

    29) նորահայտ սննդամթերք` սննդամթերք կամ սննդամթերքի բաղադրամաս, որը Հայաստանի Հանրապետության տարածքում մարդու սպառման համար նախկինում կիրառություն չի ունեցել, մասնավորապես նորահայտ սննդամթերք է համարվում նոր կամ նախնական մոլեկուլային կառուցվածքը կանխամտածված փոփոխության ենթարկած, մանրէներից, սնկերից կամ ջրիմուռներից, բույսերից կազմված կամ անջատված, կենդանիներից անջատված սննդամթերքը կամ սննդամթերքի բաղադրամասերը, բացառությամբ այն սննդամթերքի կամ սննդամթերքի բաղադրամասերի, որոնք ստացվում են ավանդական եղանակներով և հանրահայտ են որպես անվտանգ, ինչպես նաև սննդամթերքը և սննդամթերքի բաղադրամասերը, որոնց նկատմամբ կիրառվել է նախկինում չկիրառված արտադրական գործընթաց, և արդյունքում նշանակալիորեն փոփոխվել է սննդամթերքի և սննդամթերքի բաղադրամասերի կազմությունը կամ կառուցվածքը, որն ազդեցություն է թողել սննդամթերքի սննդային արժեքի, մարսելիության կամ դրանում անցանկալի նյութերի պարունակության վրա.

    30) արագ սառեցված սննդամթերք` սննդամթերք, որի սառեցման ժամանակ` կախված սննդամթերքի տեսակից, առավելագույն բյուրեղացման փուլը (գոտին) անցել է հնարավորինս արագ, և արդյունքում ջերմային կայունացումից հետո ստացված ջերմաստիճանը սննդամթերքի բոլոր մասերում պահպանվում է մինուս 180-0 C և ավելի ցածր ջերմաստիճան, և որի շուկայահանման ժամանակ այդ հատկանիշների մասին մակնշվում է: Արագ սառեցված սննդամթերք չի համարվում ԱԱ ԱՏԳ «Պաղպաղակ և արտադրանք համանման, սառեցրած» դասի 2105.00 ծածկագրով սննդամթերքը.

    32) սննդամթերքի հետագծելիություն` շրջանառության մեջ գտնվող սննդամթերքն արտադրողին և դրա հետագա սեփականատերերին, բացի վերջնական սպառողից, ինչպես նաև սննդամթերքի և (կամ) պարենային (սննդային) հումքի ծագման (արտադրության, պատրաստման) վայրը փաստաթղթերի (թղթային և (կամ) էլեկտրոնային կրիչներով) միջոցով պարզելու հնարավորությունը.

    33) սննդամթերքի խմբաքանակ` մեկ անվանում ունեցող` նույն նշանակության, նույն կերպ փաթեթավորված, մեկ արտադրողի կողմից որոշակի ժամանակահատվածում մեկ տարածաշրջանային (միջպետական) ազգային ստանդարտին և (կամ) կազմակերպության ստանդարտին և (կամ) արտադրողի այլ փաստաթղթերին համապատասխան արտադրված (պատրաստված) սննդամթերքի որոշակի քանակ, որին կից ներկայացվում են սննդամթերքի հետագծելիությունն ապահովող` ապրանքներն ուղեկցող փաստաթղթեր.

    34) սննդի շղթայի օպերատոր` սննդի շղթայի բոլոր փուլերում գործառնություն իրականացնող ցանկացած ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ.

    35) սննդամթերքի անվտանգության համար պատասխանատու (պաշտոնատար) անձ` սննդի շղթայի օպերատորի աշխատակից, որն իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակներում պատասխանատու է սննդի շղթայի օպերատորի տնօրինության տակ գտնվող սննդամթերքի անվտանգության և սննդամթերքի անվտանգության ոլորտի Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության պահանջների կատարումն ապահովելու համար.

    37) սննդամթերքի հիգիենա (այսուհետ` հիգիենա)` ըստ նշանակության օգտագործվող սննդամթերքի անվտանգության և պիտանիության ապահովման, ինչպես նաև ռիսկերի կառավարման համար անհրաժեշտ բոլոր պայմանները և միջոցառումները.

    38) նախնական (առաջնային) արտադրանք` սննդամթերքի արտադրությունում օգտագործվող չվերամշակված արտադրանքը, ներառյալ` ուտելի բույսերը, բուսական, անասնապահական, որսորդական և ձկնորսական արտադրանքները.

    39) տարայավորում` փաթեթավորված մեկ կամ մի քանի սննդամթերքի կամ սննդամթերքի հետ անմիջական շփման մեջ գտնվող նյութերի տեղադրումը երկրորդ տարայում.

    40) փաթեթավորում` սննդամթերքի տեղակայում տարայի մեջ` անմիջական շփմամբ.

    41) վերամշակում` ջերմային մշակում (բացի սառեցումից և պաղեցումից), ապխտում, պահածոյացում, հասունացում, հնձում, աղ դնել, չորացում, թթվեցում, մարինացում, խտացում, լուծամզում, արտամղում (էքստրուզիա) կամ այդ գործընթացների զուգակցությունը.

    42) սառնարանային շղթա` սննդամթերքի այն տեսակների (հատկապես սառեցված) սառնարանային պահպանումը սննդի շղթայի բոլոր փուլերում, որոնց պատշաճ պահպանումն անհնար է շրջակա միջավայրի ջերմաստիճանի պայմաններում.

    44) օգտահանում` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության պահանջներին չհամապատասխանող սննդամթերքի օգտագործումն այնպիսի նպատակներով, որոնք տարբերվում են սննդամթերքի համար նախատեսված նպատակներից կամ այն նպատակներից, որոնցով այդ սննդամթերքը սովորաբար օգտագործվում է.

    45) տեխնոլոգիական օժանդակ միջոց՝ ցանկացած նյութ (բացառությամբ սարքավորումների և սպասքի,), որը, չլինելով սննդային բաղադրիչ, տեխնոլոգիական նպատակներով նախատեսված է օգտագործելու հումքի վերամշակման և սննդամթերքի արտադրությունում.

    46) դասիչ` նիշավորում՝ ըստ սննդային հավելումների կոդավորման միջազգային թվային համակարգի.